شناخت مخاطب در سخنرانی
سخنرانی یکی از مهارتهای مهم و اساسی در زندگی انسانها است. افراد مختلف با زمینه های تخصصی متفاوت از سخنرانی برای انتقال اطلاعات و ایده های خود به دیگران استفاده میکنند. برای اینکه این انتقال اطلاعات با کیفیت بهتری انجام شود نیاز است تا اطلاعاتی را از مخاطبینی که قصد سخنرانی برای آنها را داریم، کسب کنیم. سخنرانی مانند سفری است که قبل از انجام آن سفر باید نسبت به مقصدی که میخواهیم به آنجا برویم اطلاعات لازم را کسب کنیم. بعد از جمع آوری اطلاعات میتوانیم تجهیزات مناسب با مقصد را با خود به همراه ببریم تا بتوانیم از مقصد لذت بیشتری ببریم. از دبیران تا سیاستمداران، از مربیان تا کارآفرینان، همه نیاز به توانایی شناخت مخاطب در سخنرانی را دارند. در این مقاله، به بررسی اهمیت شناخت مخاطب در سخنرانی و نحوه ارتقاء این مهارت میپردازیم.
شناخت مخاطب در سخنرانی و اهمیت آن
شناخت مخاطب یعنی درک نیازها، ترجیحات و انتظارات، میزان دانش و تجربه، فرهنگ و باید ها و نباید های فرهنگی مخاطبان شما. کسب شناخت در برقراری ارتباط موثر با مخاطب بسیار مهم است و فراگیری روند کسب این اطلاعات یک مهارت برای هر سخنران به حساب میآید. اهمیت شناخت مخاطب به این دلیل است که هر مخاطب دارای ویژگیها و نیازهای مختلفی است و یک سبک یکنواخت در سخنرانی ممکن است برای همه مخاطبان مناسب نباشد.
افزایش تاثیرگذاری:
شناخت مخاطب به شما این امکان را میدهد که محتوای سخنرانی خود را به گونهای طراحی کنید تا با نیازها و ترجیحات مخاطبان بیشترین هماهنگی را داشته باشد و میزان تاثیرگذاری را بیشتر کنید. اگر شما نتوانید مخاطبان خود را درک کنید، احتمالاً نخواهید توانست آنها را متقاعد کنید یا به هدف خود دست پیدا کنید.
ایجاد ارتباط عمیق:
برای افزایش تاثیرگذاری ابتدا نیاز است تا ارتباطی عمیق با مخاطب خود برقرار کنید. شناخت مخاطب به شما کمک میکند تا ارتباط عمیقتری با مخاطبان برقرار کنید. زمانی که مخاطبان احساس میکنند که شما آنها را درک میکنید و به نیازهای آنها توجه دارید، احتمالاً به شما بیشتر اعتماد میکنند و از پیام شما بیشتر استفاده میکنند.
یک جمله معروف در این زمینه از آقای برایان تریسی ذکر شده که سخنران حرفه ای میداند مخاطب و نیاز های او به نیازهای سخنران ارجحیت دارد. یعنی مهم این نیست که شما چه میخواهید بگویید مهم این است که مخاطب شما به چه چیزی نیاز دارد. این جمله اهمیت شناخت مخاطب را برای انجام فرآیند سخنرانی مطرح میکند.
مراحل شناخت مخاطب در سخنرانی
در این بخش، به مراحل مختلف شناخت مخاطب میپردازیم و نحوه انجام هر مرحله را بیشتر توضیح میدهیم.
1- تحقیقات ابتدایی:
قبل از هر سخنرانی، مرحله اول و مهم در شناخت مخاطب، تحقیقات ابتدایی است. شما باید اطلاعات جامعی در مورد مخاطبان خود جمعآوری کنید. این اطلاعات میتواند شامل جنسیت، سن، تحصیلات و میزان دانش، شغل، علایق و ترجیحات، انتظارات و نگرشهای آنها باشد. همچنین در جایگاه یک سخنران اثرگذار شما میبایست نسبت به نیازهای پایه ای در انسانها اطلاعات خوبی داشته باشید و سعی کنید در فرآیند سخنرانی آنها را به شکل مطلوبی پاسخ داده و برآورده نمایید. در ادامه به بررسی هرکدام از موارد اشاره شده خواهیم پرداخت.
جنسیت:
تفاوتهای جنسیتی میتواند بر روی نیازها، علایق و واکنشهای مخاطبان تأثیرگذار باشد. برای مثال، ممکن است مردان و زنان به موضوعات مختلف با توجه به تجربیات و ترجیحاتشان واکنش نشان دهند. اینکه قبل از سخنرانی اطلاع داشته باشید که چند درصد شرکت کنندگان خانم و یا آقا هستند به شما این امکان را میدهد که مثالها و مطالب سخنرانی خود را بهتر طراحی کنید.
سن:
نیازها و ترجیحات افراد در طول عمر تغییر میکنند. یک نوجوان و یک نفر در میانسالی ممکن است به محتوای مختلفی با توجه به مراحل زندگی و تجربیاتشان واکنش نشان دهند. همچنین روند اجرای سخنرانی و مواردی که در طول برنامه اجرا میشود با توجه به میانگین سن نفرات میتواند تغییر کند.
تحصیلات و دانش:
سطح دانش و تحصیلات افراد میتواند بر ترجیحات و رویکردهایشان به موضوعات مختلف تأثیر بگذارد. سخنران با توجه به سطح تحصیلات افراد میتواند مطالبی را که میخواهد ارائه دهد، طبقه بندی و سطح بندی کند. نوع مثال ها و داستانهایی که در سخنرانی استفاده میشود نسبت به افراد و سطح تحصیلات آنها فرق میکند.
شغل و موقعیت اجتماعی:
سخنرانی در یک محیط کارگری با سخنرانی در جمع مدیران یک مجموعه بسیار تفاوت دارد. همچنین سخنرانی در محیط عمومی با سخنرانی برای افراد صاحب کسب و کار از تفاوت های عمیقی برخوردار هستند. عوامل مانند وضعیت اقتصادی، فرهنگ، نژاد و محیط محل زندگی بر نگرش و نیازهای مخاطبان اثر میگذارد. توجه به این عوامل باعث میشود که سخنرانی بهینه ای را طراحی و ارائه نمایید.
علاقمندیها و اخبار روز:
اینکه مخاطبان به چه موضوعات خاصی علاقه دارند، اتفاقاتی که به تازگی در یک جامعه، شهر، موسسه، شرکت و گروه اتفاق میافتد و شناخت این موارد میتواند به شما کمک کند که اثرگذارتر سخنرانی کنید. میتوانید انتخاب مثالها و یا داستانهای حین سخنرانی را از موضوعات روز و مورد علاقه مخاطبین خود انتخاب کنید.
تجربههای گذشته:
تجربههای گذشته و ارتباطات قبلی در درک مخاطب از محتوی سخنرانی شما بسیار مهم است. اینکه آیا قبل از شما شخص دیگری در مورد موضوعی که شما قصد دارید در خصوص آن سخنرانی کنید ارائه داده است یا خیر. آیا مخاطبین شما دوره ای در خصوص موارد مورد نظر شما دیده اند یا خیر؟ آیا سخنرانان قبل از شما امکان دارد از همان مثال ها و داستانهایی که شما قصد دارید استفاده کنید، استفاده کرده باشند؟ همه این موارد میتواند سخنرانی شما را در دیدگاه مخاطب جذاب و یا خسته کننده و تکراری جلوه دهد.
ترجیحات ارتباطی:
برخی از افراد ترجیح میدهند ارتباطات شفاهی را بیشتر بپذیرند، در حالی که دیگران به ارتباطات نوشتاری تمایل دارند. حتی برخی افراد در دنیای امروز کلاسهای آنلاین را بیشتر از حضوری ترجیح میدهند. همه این موارد میتواند به شما کمک کند تا در برقراری ارتباط بهتر با مخاطبین خود بهتر عمل نمایید.
2- مصاحبه و مشاهده:
یکی دیگر از مراحل مهم برای شناخت مخاطبان، مصاحبه با آنها و مشاهده رفتار و واکنشهای آنها است. این مصاحبهها میتوانند به شما درک بهتری از نیازهای و ترجیحات مخاطبان بدهند. وقتی صحبت از مصاحبه به میان میآید معمولا مصاحبه های کاری و یا رودرو به ذهن خطور میکند. اما این مصاحبه میتواند در غالب گپ و گفت با تعدادی از شرکت کنندگان در قبل از سخنرانی اتفاق بیوفتد. وقتی سخنران کمی زودتر به محل سخنرانی خود رجوع کند امکان این مهم برای او میسر میشود و شانس برقراری این نوع ارتباطات را قبل از سخنرانی خود خواهد داشت.
نوع دیگری از مصاحبه، فرم های شناخت مخاطب قبل از سخنرانی است که در آنها به عنوان مثال ذکر شده “چه موضوعی برای شما دغدغه میباشد و یا میخواهید به کدام سوال شما در این سمینار پاسخ داده شود”. البته باید توجه داشته باشید که طراحی این فرم ها به گونه ای باشد تا افراد تمایل داشته باشند آن را پر نمایند زیرا معمولا تمایل چندانی برای پرکردن فرم وجود ندارد.
مشاهده نیز معمولا در طول سخنرانی خود را نشان میدهد و سخنران حرفه ای میتواند با توجه جمعیتی که دارد برای آنها صحبت میکند نوع سخنرانی و مثال های خود را به صورت در لحظه تغییر دهد و یا بازبینی کند.
3- تحلیل دادهها:
بعد از جمعآوری اطلاعات، تحلیل دقیق و استفاده از دادهها به شما کمک میکند تا الگوهای مشترک و اطلاعات مهم در مورد مخاطبان خود را شناسایی کنید و مطابق با آن سخنرانی خود را طراحی کنید. البته هرچه دریافت اطلاعات شما دقیقتر و همچنین قبل از اجرای سخنرانی باشد، شما وقت بیشتری برای بازطراحی و یا تغییر روند سخنرانی خود خواهید داشت.
راهکارهای ارتقاء مهارت شناخت مخاطب در سخنرانی
در این بخش، به راهکارهایی که میتواند به ارتقاء مهارت شناخت مخاطب کمک کند، میپردازیم.
آموزش و مطالعه:
آموزش و مطالعه درباره روشهای شناخت مخاطب و روشهای ارتباط موثر میتواند به شما کمک کند تا این مهارت را بهبود بخشید.
تجربه و تمرین:
تجربه و تمرین در مواجهه با مخاطبان مختلف میتواند باعث بهبود مهارت شناخت مخاطب شود. بهترین مربی برای دریافت شناخت عمیقتر از مخاطب تجربه میباشد. این تجربهها به شما اجازه میدهند تا با الگوهای مختلف مخاطبان آشنا شوید و راهکارهای موثرتری برای ارتباط با آنها پیدا کنید.
بازخورد:
دریافت بازخورد از مخاطبان پس از هر سخنرانی یا ارتباط میتواند به شما کمک کند تا نقاط قوت و ضعف خود را در شناخت مخاطب شناسایی کرده و این مهارت را بهبود دهید. این بازخورد ها برای شما در تجربیات پیش رو و همچنین سخنرانی های آینده بسیار کاربردی خواهد بود.
ختم کلام:
شناخت مخاطب یک مهارت اساسی در هر نوع ارتباط و سخنرانی است. ارتقاء این مهارت میتواند تأثیرگذاری و ارتباطات شما را بهبود بخشد و به شما کمک کند تا بهترین پاسخ را از مخاطبان خود دریافت کنید. این مقاله تنها یک مقدمه به این موضوع بسیار گسترده است و میتواند به عنوان نقطه شروع برای کسب دانش بیشتر در این زمینه مورد استفاده قرار گیرد. تمرین موارد گفته شده در این مقاله در میتواند تجارب فراوانی را برای شما به ارمغان بیاورد و بتوانید در اکثر مواقع سخنرانی های گیرایی را به انجام رسانید.
دیدگاهتان را بنویسید